22 oktober 2024
Castilië en León; de rijke wijnen van Noord-west Spanje
In deze autonome regio vinden we enkele wijnbouwgebieden rond de rivier de Duero, voornamelijk in de provincie Valladolid.
D.O Ribera del Arlanza
D.O. Arlanza bestaat eigenlijk nog maar officieel sinds 2008. Gelegen in de provincies Burgos en Palencia in de regio Castilla y León ontleend de D.O. zijn naam aan de rivier Arlanza die door het gebied stroomt. In deze D.O. worden o.a. gewerkt met druivensoorten als Albillo, Viura (Macabeo), Tinta del País (tempranillo), Garnacha, Mencía, Cabernet Sauvignon, Merlot en Petit Verdot. Hete lange zomers, koude winters en grote contrasten tussen dag- en nachttemperaturen kenmerken verder dit gebied.
Wijnbouw in deze streek gaat terug in de 7de eeuw toen hier kloosterorden gevestigd waren.
Eind 1800 verwoestte ook hier de phylloxera de wijngaarden, maar in 1920 was de wijnbouw weer hersteld.
​
CIGALES
Het gebied kreeg in 1991 de D.O. status. Cigales is een klein, slaperig stadje dat wordt gedomineerd door een prachtige kerk op een klein, loofrijk plein en omringd door droge velden waar hier en daar gekke schoorstenen uitsteken. Deze schoorstenen zijn luchtkanalen voor de kelders, 10 meter onder de grond, waar de temperatuur constant is en kunsthars-betonnen vaten staan, waar de wijn rust tot de ' bodeguero' beslist dat de tijd voor botteling is aangebroken. De kelders zijn minstens 100 jaar oud en doen dienst als vermaak en opslagplaats.
Wat de kwaliteit betreft kan men de wijnen uit Cigales vergelijken met de naburige Ribera del Duero en Toro wijnen.
Het gebied maakt deel uit van het Centraal Plateau en ligt op 800m boven zeeniveau. Het landschap is vlak en de bodem lichtbruin met wat kalksteen en veel vuist-grote keien die drainage bevorderen.
KLIMAAT
Atlantische invloeden van het naburige Galicia zijn aanwezig, maar het continentaal klimaat overheerst. Zeer warme zomers en koude winters met een gemiddelde temperatuur van 12ºC. Er valt zo'n 350mm tot 400mm regen, de zon schijnt er 2.500 uur per jaar.
DRUIVEN EN WIJNBEREIDING
Als blauwe druiven worden Tinto del País (= Tempranillo - 50% van het wijngaardareaal) en Garnacha (30%) verbouwd. Tot de witte behoren Verdejo, Viura, Palomino en Albillo, die samen goed zijn voor de resterende 20%. Er wordt hier geen witte wijn geproduceerd, maar de witte druiven worden gebruikt bij het bereiden van Cigales Rosado. In de meeste bodegas gebeurt de gisting in tanks van glasfiber waar de temperatuur wordt beheerst door koelelementen. Na de gisting wordt de wijn overgebracht naar ondergrondse cuves, waar de wijn gedurende enkele jaren rust. Crianza wijnen liggen een bepaalde tijd op Amerikaans eikenhouten vaten.
​
De leidende producenten zijn echter optimistisch en blijven investeren in onderzoek voor rode wijn, zodat ze klaar zijn als de markt voorkeur blijkt te geven aan rood. Bodem, klimaat en druiven zijn uitstekend geschikt voor de vlezige rode wijnen die in dit gebied van de Duero vallei de scepter zwaaien. Aan de andere kant zijn ook de rosados van Cigales uitstekende wijnen, zeer fruitig, krachtig en vlezig: de Rosado Crianza zou wel eens een nieuwe trend kunnen zetten, en de D.O. heeft kort geleden een ' Rosado Cigales Nuevo' geïntroduceerd met tenminste 60% Tinta del País en tenminste 20% witte variëteiten, om te proberen om - letterlijk - de markt te verjongen. Een kleine deel van de productie bestaat uit rode Crianza, maar enkele vooruitstrevende bodegas experimenteren op grotere schaal. In de toekomst moet Cigales gezien worden als een serieuze partner in de kwaliteitswijnmarkt van Noord-Spanje.
Bodega César Principe, Traslanzas en Finca Museum Real produceren prachtige rode wijnen met een uitstekende prijs- kwaliteitverhouding.
TORO
Toro heeft in 1987 een D.O. erkenning gekregen.
Het wijngebied ligt ten noordwesten van Madrid aan de rivier de Duero (in Portugal Douro geheten) en grenst in het oosten aan het wijngebied Rueda.
Er zijn maar weinig wijngebieden die de laatste decennia zoveel aan kwaliteit en populariteit hebben gewonnen als Toro, dat zich inmiddels ruim kan meten met Rioja en Ribera del Duero.
Robert Parker voorspelde al dat D.O. Toro zich binnen afzienbare termijn zou ontwikkelen tot het meest toonaangevende wijngebied van Spanje: "It is being called one of the last unexploited patches of superior grape growing terroir in Europe, with decades-old vines and a mature winemaking culture. The conditions are right, in terms of nature and of man". "The people investing in Toro already have other bodegas," says García ( voormalig oenoloog van Vega Sicilia). "They know what is necessary to succeed."
Grote namen hebben inmiddels de plaats van de verdwenen lokale bodegas ingenomen en zullen in de naaste toekomt ongetwijfeld garant staan voor topkwaliteit.
DE GESCHIEDENIS VAN DE WIJNSTREEK TORO
Sinds mensenheugenis wordt in Toro wijn gemaakt en een van de belangrijkste factoren in de ontwikkeling van deze wijn was de nabijheid van Salamanca waar Spanje's oudste nog bestaande universiteit (1215) gevestigd is.
Het is een natuurlijk wijngebied bij uitstek en bezit een eigen hoogwaardige druif: Tinta de Toro (een variant van Tempranillo).
In de jaren 80 van de vorige eeuw waren wijnen uit dit gebied ronduit boers met hoge alcoholpercentages: soms tot wel 17%. De wijnmakers namen aan dat dit een karakteristiek was van de Tinta de Toro: het was traditie om op 12 oktober met de oogst te starten, waarbij jaarlijkse klimaatwisselingen en microklimaten werden genegeerd.
Bodega Fariña doorbrak deze traditie als eerste en startte de oogst een maand eerder met als resultaat ingetogen, gebalanceerde wijnen met ‘slechts’ 13% alcohol! Er werd door deze Bodega ook een manier gevonden om de tot dan toe kenmerkende overheersende vegetale tonen van de wijnen te reduceren door simpelweg de steeltjes van de druiven reeds voor de vinificatie te verwijderen.
Nadien zijn vele bekende wijnhuizen, waaronder Vega Sicila en Marques de Riscal, in dit gebied neergestreken om mee te delen in de snel stijgende populariteit van de wijnen uit Toro. Dit heeft mede bijgedragen aan een versnelde en verdere kwaliteitsverbetering de wijnen.
GEOGRAFIE EN GEOLOGIE
Ongeveer twee derde van de wijngaarden ligt ten zuiden en ten westen van de stad Toro, in de provincie Zamora. De rest, (het gedeelte dat later toegevoegd werd aan het Toro gebied), ligt in het noordoosten, rond Morales in de provincie Zamora en Pedrosa del Rey in de provincie Valladolid. Dit gebied behoort tot het Centraal Plateau en de wijngaarden liggen op een hoogte van 600 tot 750 m boven de zeespiegel.
Net ten zuiden van de stad Toro stroomt de rivier Guareña in de Duero. De bodem is hier dan ook voornamelijk alluviaal. Kleibodems zijn beter geschikt voor het verbouwen van granen dan voor wijnstokken. In het overige deel bestaat de bodem uit een zanderige bovengrond en een stenen ondergrond, arm aan organisch materiaal maar goed gedraineerd. Naar het noorden toe is de bodem minder stenig en bevat hij meer kalksteen.
KLIMAAT
De wijnstreek heeft een uitgesproken continentaal klimaat met lange, hete, soms zeer droge zomers en kortere maar ijskoude winters. De gemiddelde temperatuur bedraagt 13,5ºC en de gemiddelde neerslag varieert van 350 mm in het noorden (met doorgaans niet meer dan 60 dagen regen per jaar) tot 500 mm in het oosten, in de Gaureña-vallei (met niet meer dan 80 dagen regen per jaar). De zon schijnt elk jaar zo''n 3.000 uur. Tijdens de winterperiode kunnen westenwinden voor onverwachte maar gunstige regenbuien zorgen.
DE DRUIVEN EN WIJNBEREIDING VAN TORO WIJN
De Tinta de Toro is de lokale variant van de Tempranillo en werd na de Reconquista ingevoerd. Tinta de Toro is 2 weken eerder rijp dan de Tempranillo (net zoals de Tinto fino in het naburige Ribera del Duero) De Tinta de Toro bevat wat minder zuren en geeft meer kleur, waarschijnklijk het resultaat van 800 jaar lange, hete zomers.
Toro DO
De andere rode druif die wordt toegestaan is de Garnacha tinta.
De rode wijnen moeten tenminste 75% Tinta de Toro bevatten.
Toegestane witte druiven: Malvasía en Verdejo. Deze druiven produceren de kleine hoeveelheden witte Toro en Toro rose.
​
D.O RUEDA
Rueda is de belangrijkste Spaanse wijnregio voor witte wijnen, met een bijzondere en karakteristieke ‘eigen’ druif: Verdejo. De populariteit van deze druif stelt alle andere in de schaduw.
De verdejodruif, die alleen in Rueda zo weet te schitteren, speelt hier een steeds prominentere rol. De populariteit van de wijnen komt grotendeels door deze lokale druif, met zijn aromatische kracht en goede zuren. De verdejo levert wijnen op met een krachtige geur, een vleugje groene peper, een intense en droge smaak, fris en met een bite. Dat is karakteristiek voor Verdejo. Het is een druivenras dat oorspronkelijk uit Noord-Afrika komt. Inmiddels wordt deze druif al meer dan 1000 jaar in Spanje aangeplant. Verdejo is zacht van smaak en heeft een uitgesproken aroma van appel, peer en soms venkel. In Rueda heerst een continentaal klimaat. Dit betekent in dit geval hete zomers en koude winters. De druivenstokken staan op een hoogte van 700 meter aangeplant. In de winter kan de temperatuur tot ver onder het vriespunt dalen en in de zomer kan de temperatuur oplopen tot wel 40 graden. Door de hoogte zijn de nachten gelukkig een stuk koeler. Hierdoor ontwikkelen de druiven veel aroma’s en verliezen ze hun zuurgraad niet snel. Ideaal dus voor het produceren van die frisse witte wijnen.
​
RIBERA DEL DUERO
Vega Sicilia is de trendsetter geweest voor Ribera del Duero.
Pingus van Dominio de Pingus (eigenaar: Peter Sisseck) scoort de laatste jaren het hoogst en is ook tevens de duurste wijn uit Ribera del Duero. Peter Sisseck heeft eveneens de basis gelegd voor Hacienda Monasterio en is daar heden ten dage nog steeds één van de wijnmakers. Nieuwere topwijnen zijn: Alion (van Vega Sicilia), Aalto, Finca Villacreces, Alonso del Yerro, Emilio Moro, Arzuaga en Vizcarra.
DE GESCHIEDENIS VAN DE WIJNSTREEK RIBERA DEL DUERO
Reeds in de 9e eeuw werd al Ribera del Duero wijn geproduceerd.
Bodega Vega Sicilia, in het westelijke deel van Ribera del Duero, produceert al sinds het midden van de 19e eeuw topwijnen (de lievelingswijn van o.a. Winston Churchill en prins Charles).
Alejandro Fernández speelde in de jaren 70 van de vorige eeuw een sleutelrol bij de verdere ontwikkeling van het wijngebied Ribera del Duero, waarvan zijn beroemde Pesquera wijnen nog steeds getuige zijn. Robert Parker vergeleek deze Ribera del Duero wijn in de jaren tachtig met Petrus. Sinds de jaren 90 levert ook de van oorsprong Deense Peter Sisseck een belangrijke bijdrage aan de bekendheid en ontwikkeling van Ribera del Duero (Hacienda Monasterio en Dominio de Pingus en sinds 2007 Psi).
GEOGRAFIE EN GEOLOGIE
Het gebied bevindt zich 700-850 meter boven de zeespiegel. Het vriest er ‘s winters en soms ook nog in het voorjaar. In de zomer kan temperatuur tot 40º C oplopen, waarbij's nachts vaak forse temperatuurdalingen optreden. Door deze klimatologische omstandigheden is het groeiseizoen relatief kort. De zuidelijke ligging op de 40e breedtegraad en bovengenoemde temperatuurvariaties vormen de ideale biotoop voor de productie van grote Ribera del Duero wijnen: "vinos Ribera del Duero".
De bodemsamenstelling is een schoolvoorbeeld van de ideale wijngaardgrond: kalk, lei, rivierslib, kwarts en sporenelementen.
KLIMAAT
Ondanks zijn ligging in het Spaanse binnenland, is het klimaat een mix van continentaal en gematigd-mediterraan: meestal warm en droog met bescheiden neerslag (500 mm ) en hete, droge zomers. Dankzij de hoogte is, zelfs hartje zomer, de nacht-temperatuur laag, wat bevorderlijk is voor de ontwikkeling van de druiven. De hoogte brengt ook lange, koude winters met zich mee en de vorstvrije periode is slechts 111 tot 138 dagen per jaar, afhankelijk van de ligging. Dit klimaat is uitermate geschikt voor grootse Ribera del Duero wijn.
DE DRUIVEN EN WIJNBEREIDING VAN RIBERA DEL DUERO WIJN
De belangrijkste druif van Ribera del Duero is de Tinto Fino, of Tinta del Pais. Dit is een plaatselijke variant van de Tempranillo. Deze druif beslaat 85% van het totale wijngaardareaal en wordt in de hele regio aanbevolen voor heraanplanting. In Rioja heeft deze druif de steun van andere variëteiten nodig, maar door de hoogte en bodemsamenstelling in Ribera del Duero geeft ze hier fijne, complexe wijnen als monocultuur. De D.O. eist een minimum van 75% Tempranillo. Cabernet Sauvignon, Garnacha tinta, Malbec, Merlot en Albillo zijn geclassificeerd als toegestane variëteiten.
​
